O Banku

Historia Wielopola Skrzyńskiego

Historia Wielopola Skrzyńskiego

Historia Wielopola sięga XI wieku i czasów króla Bolesława Śmiałego. Przypuszczalnie na Stroszowej Górze powstał we wczesnym średniowieczu gród obronny, a później obok niego rozwinęła się osada. Prawa miejskie wieś otrzymała ok. 1348 r. jako Furstenberg (Książęca Góra)i utraciła po reformie administracyjnej w 1933 r. O awansie do grona miast zadecydowało położenie Wielopola na drodze handlowej z Sandomierza przez Ropczyce, doliną Wielopolki, w kierunku przełęczy karpackich na Węgry.

Zabytki

  • Zespół kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia NMP – usytuowany w zachodnim narożu rynku, konsekrowany w 1683r.; kościół ma charakter barokowy, murowany, z zabytkowym wystrojem wnętrza oraz murowaną dzwonnicą.
  • Kapliczka św. Floriana i Sebastiana – usytuowana w rynku; murowana z drewnianymi figurami z początku XIX w.
  • Liczne domy drewniane pochodzące z XIX w.
  • Pozostałości po fortyfikacjach i obwarowaniach miejskich.
  • Cmentarze znajdujące się wokół Wielopola stanowiące ważny element krajobrazu kulturowego.
  • Kirkut – cmentarz żydowski 

Sport i rekreacja

Oprócz zabytków Wielopole Skrzyńskie posiada ośrodek rekreacyjno-sportowy z boiskiem do piłki nożnej oraz z odkrytym basenem. Miejscowość posiada ponadto tereny o dużych walorach rekreacyjnych i krajobrazowych. Obszar gminy leży bowiem w obszarze malowniczego Pogórza Strzyżowskiego, od południa graniczy też z Czarnorzeckim Parkiem Krajobrazowym.

Znane osoby związane z wsią

  • Tadeusz Kantor – artysta malarz, teatrolog profesor ASP w Krakowie, innowator w sztuce teatru, dramaturg. Założyciel teatru Cricot 2.Twórca wielu sztuk teatralnych, wystawianych na całym świecie. Urodził się i mieszkał przez pierwsze lata życia w starej plebanii wybudowanej w XIX w. gdzie obecnie znajduje się Ośrodek Dokumentacji Historii Regionu im. Tadeusza Kantora. Ojciec słynnego artysty pełnił funkcję miejscowego nauczyciela, uczestniczył w I wojnie światowej w armii austro-węgierskiej. W latach osiemdziesiątych w miejscowym kościele została wystawiona głośna sztuka tego artysty: "Wielopole, Wielopole", będąca jednym z główanych osiągnięć pracy twórczej.
  • Marcin Daniec – satyryk

W obrębie gminy (Broniszów) urodził się w 1846 r. *Karol Olszewski, wybitny fizyk i chemik, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wspólnie z Zygmuntem Wróblewskim dokonał pierwszego skroplenia tlenu.

Kultywowane stare lokalne obyczaje

  • Emaus - Obrzęd związany z obchodami Świąt Wielkanocnych, rozpoczynający się o północy w Wielką Sobotę, kiedy to strażacy pełniący straż przy grobie Chrystusa odwiedzają wielopolskie domostwa, bębniąc w zabytkowy bęben, pozostawiony Wielopolanom przez króla Jana III Sobieskiego, oznajmiają zmartwychwstanie Jezusa. W niedzielę wielkanocną uczestnicy zbierają się wokół figury św. Jana i w procesji, przy śpiewie pieśni wielkanocnych i dźwiękach bębna Sobieskiego podążają na cmentarz choleryczny. Upamiętniając tym ofiary epidemii cholery. Na miejscu odśpiewywany jest psalm do św. Rozalii patronki od morowego powietrza i pieśni wielkanocne.

 

Legenda o bębnie Sobieskiego

w opisach historii bębna nie ma zgodności co do tego czy król Jan III Sobieski podarował Wielopolanom bęben w zamian za gościnę w zamku wielopolskim, wracając spod Wiednia czy tam podążając. Jednakże większość historyków podaje, iż musiało to się wydarzyć w drodze powrotnej króla, jako że bęben jest pochodzenia tureckiego.

Kantoraria – Podkarpackie Konferencje Teatrów Poszukujących o nagrodę im T.M. Kantora (krzesło kantorowskie) Cykliczna impreza w której biorą udział amatorskie teatry z Polski, Słowacji, Węgier, Ukrainy i Rosji.

Zamek w Wielopolu Skrzyńskim został wybudowany przed rokiem 1580 przez Kacpra Maciejowskiego Najwyższego Koniuszego Królewskiego wraz z predium dworskim. Jak wynika z przekazów był to okazały zamek w stylu renesansowym. W historii właścicieli tego zamczyska przewijają się nazwiska takie jak: Zborowscy, Stadniccy, Skrzyńscy, hetman Jabłonowski, Ludwik Dębicki. Tradycja utrzymuje że w zamku była kaplica arian i że w lochach mieszczą się ich groby. Hrabia Dębicki sprzedał zamek miejscowym Żydom na materiał budowlany. Ci zaś rozebrali go na budulec ok. roku 1906.

BANKOMATY BPS

2024 © Bank Spółdzielczy w Wielopolu Skrzyńskim